Περνώντας τα παιδικά της χρόνια με γονείς παραγωγούς, η Αγγελική Γανίδου, είχε από πολύ μικρή ηλικία αποκτήσει επαφή με το δύσκολο περιβάλλον του χωραφιού και τις ιδιαίτερες απαιτήσεις των διαφόρων καλλιεργειών της οικογένειας. Σήμερα, η ίδια έχει καταφέρει να πολλαπλασιάσει την έκταση που της παραχώρησε η οικογένεια της, έχει στραφεί σε νέες, διαφορετικές καλλιέργειες που στρατηγικά επιλέγει και επενδύει συνεχώς στη γη της, παρακολουθώντας στενά τις εξελίξεις στον αγροτικό κλάδο.

Στο πλαίσιο της δημιουργίας του 26ου Business Story, την επισκεφτήκαμε και ρωτήσαμε την ίδια και το σύζυγο της, Σάκη για το ξεκίνημα και την πορεία της αγροτικής της επιχείρησης, την αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων, αλλά και για όλα εκείνα τα στοιχεία που οδήγησαν στην απόκτηση του βραβείου "Γυναικεία Επιχειρηματικότητα στην Αγροτική Παραγωγή" στα βραβεία "Αγρότης της Χρονιάς 2023".  

Πώς ξεκίνησε η επιχείρηση και πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με τον αγροτικό τομέα;

Η επαγγελματική ενασχόληση μου με το αντικείμενο άρχισε το 2012, όταν έκανα το πρώτο μου ΟΣΔΕ, με την παραχώρηση πολύ μικρής έκτασης αγροτεμαχίων από τον πατέρα μου και επιθυμώντας να αναζητήσω ενίσχυση από κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα για το ξεκίνημα μου.

Τόσο εγώ, όσο και ο σύζυγος μου άλλωστε, προερχόμαστε από αγροτικές οικογένειες και μεγαλώσαμε ουσιαστικά μέσα στον αγρό.  Γνωρίζοντας ήδη πώς να καλλιεργούμε τη γη, ήταν μια λογική απόφαση να ασχοληθούμε από κοινού στον αγροτικό τομέα. 

Το 2016 και παρόλο που δεν καταφέραμε σε πρώτη φάση να ενταχθούμε σε κάποιο πρόγραμμα, νοικιάσαμε αρκετά στρέμματα και δημιουργήσαμε τη δική μας επιχείρηση. Σήμερα έχουμε φτάσει να καλλιεργούμε περίπου 450 στρέμματα στις περιοχές της Λεύκης και της Κυψέλης. 

Με τι καλλιέργειες ξεκινήσατε και τι έχετε τώρα;

Στην αρχή, επιλέξαμε να επενδύσουμε σε πιο δυναμικές καλλιέργειες όπως πατάτα, μελιτζάνα και κρεμμύδι, τα οποία διαθέταμε στην αγορά ως παραγωγοί, με στόχο να εξασφαλίσουμε μεγαλύτερα έσοδα. 

Έπειτα, στραφήκαμε στις αροτραίες καλλιέργειες, κυρίως σιτηρά και ηλίανθο, μέχρι που το 2018 ενταχθήκαμε στα προγράμματα Σχέδια Βελτίωσης και Απονιτροποίηση, οπότε το μεγαλύτερο ποσοστό της καλλιέργειας μας πλέον είναι βαμβάκι. Πλέον καλλιεργούμε συνολικά 300 στρέμματα βαμβάκι, τα οποία διατηρούμε σε άριστη κατάσταση και με μεγάλες επιδόσεις.

Έχουμε επίσης και μερικά στρέμματα με ακτινίδια, περίπου 1050 δέντρα, στων οποίων την καλλιέργεια εκπαιδεύτηκα προσωπικά και πλέον έχω αναλάβει τη φροντίδα τους αποκλειστικά εγώ. 

Ποιές είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες που επιχειρούν στον αγροτικό τομέα;

Είναι δύσκολες και βαριές οι καθημερινές εργασίες στον αγρό, όχι μόνο για τις γυναίκες, αλλά για όλους.

Επίσης, καμία φορά ακόμη και στις μέρες μας, υπάρχει αμφισβήτηση απέναντι στις γυναίκες που επιχειρούν στον κλάδο αυτό, ότι δεν είμαστε δηλαδή ικανές να τα καταφέρουμε. 

Ωστόσο, ως γυναίκα αλλά και ως μητέρα τριών παιδιών, θα σου έλεγα πως η μεγαλύτερη δυσκολία είναι οι πολλές ώρες δουλειάς και η έλλειψη συγκεκριμένου ωραρίου. Δε μπορείς καθόλου εύκολα σε αυτό το επάγγελμα να έχεις ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής. Προσωπικά έχω επιπλέον επιλέξει, να μην παίρνω μαζί μου τα παιδιά στο χωράφι και αυτό σημαίνει πως πολλές μέρες καταφέρνω να τα δω πολύ λίγο. 

Πώς είναι μια τυπική σου ημέρα;

Ξυπνάμε κάθε μέρα πολύ νωρίς, ειδικά τα τελευταία χρόνια που έχουμε προσθέσει και τα δέντρα. Ο σύζυγος μου, ο Σάκης, ξεκινάει να δουλεύει στις 5 & 6 το πρωί για να φροντίσει τα βαμβάκια μας. Τον Μάρτιο που ξεκινάει και η σπορά, είμαστε όλη την ημέρα στο χωράφι. Για τα χωράφια που έχουμε, χρειάζεται 20 - 25 ημέρες περίπου για να ολοκληρωθεί η σπορά. 

Τον Μάιο ξεκινάει η σπορά και για το βαμβάκι και παράλληλα πρέπει να φροντίζουμε και για τα δέντρα μας, τα οποία έχουν αρκετές και διαφορετικές απαιτήσεις. Εκείνο το διάστημα δουλεύω πάντοτε και πρωί και απόγευμα, κάποιες φορές χωρίς διάλειμμα για να τελειώσω όλες τις απαιτούμενες εργασίες. Τα δέντρα μεγαλώνουν τόσο γρήγορα που κάποιες φορές τα δένεις και την επόμενη κάποια κλαδιά χρειάζονται ξανά δέσιμο.

Καμιά φορά, το καλοκαίρι, για να κλείσουμε ευχάριστα την κουραστική μας μέρα στη δουλειά, όσο τα δέντρα μας ποτίζονται, χαλαρώνουμε εκεί στο χωράφι, πίνοντας από μια μπύρα και απολαμβάνοντας τα αποτελέσματα των κόπων μας.   

Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια για την επιχείρηση σου;

Φέτος, σκεφτήκαμε να κάνουμε κάτι διαφορετικό. Ήδη έχω ξεκινήσει να μαθαίνω πώς δουλεύεται η ντομάτα και γενικότερα πώς λειτουργεί το υδροπονικό σύστημα.  Έχουμε σκοπό να ασχοληθούμε και με κηπευτικά φυτά, γιατί έχοντας τόσο μεγάλες εκτάσεις, έχουμε τη δυνατότητα να τις χωρίσουμε, ώστε να καλλιεργούμε και τις 3 μεγάλες κατηγορίες, δέντρα, αροτραία και κηπευτικά. Αν καταφέρουμε να συνδυάσουμε αυτές τις τρεις τόσο διαφορετικές καλλιέργειες, κυρίως από άποψη χρόνου, θα έχουμε στην ουσία όλο το φάσμα, κάτι το οποίο μπορεί να μας αποφέρει μεγαλύτερα έσοδα και περισσότερη ασφάλεια στις περιπτώσεις που υπάρχουν δυσμενή καιρικά φαινόμενα ή αποτυχίες.

Σαν μελλοντικό στόχο έχουμε να δημιουργήσουμε και ένα μικρής έκτασης θερμοκήπιο, το οποίο θα μπορεί να συντηρείται σχετικά εύκολα, με λίγους εργαζόμενους. Μια ιδέα που έχω σχετικά με αυτό είναι να διαθέτω την παραγωγή απευθείας από το μποστάνι, κάτι σαν μάρκετ κηπευτικών, δηλαδή να μπορεί να έρχεται κάποιος στο θερμοκήπιο και να διαλέγει μόνος του τα λαχανικά και τα φρούτα που θα πάρει. Βέβαια δεν ξέρω κατά πόσο θα βρει ανταπόκριση αυτό στην περιοχή μας. Αν δεν πετύχει αυτό το σχέδιο, τότε θα προσφέρουμε την παραγωγή μας απευθείας στον καταναλωτή.

Όλη αυτή τη γνώση που απαιτούν οι διαφορετικές καλλιέργειες πώς την έχεις αποκτήσει; 

Είμαι ένα άτομο που ψάχνω και διαβάζω τα πάντα. Προσπαθώ επίσης να μαθαίνω μέσα από τις συνεργασίες που κάνω με ειδικούς. Για παράδειγμα, όταν ξεκινήσαμε με τα δέντρα, ήταν κάτι εντελώς διαφορετικό. Όλα τα υπόλοιπα, σιτάρι, καλαμπόκι, βαμβάκι, τα είχαμε μάθει και τα ξέραμε από τους γονείς μας. Όμως τα δέντρα, ήταν για εμάς αλλά και για όλη την περιοχή της Ξάνθης κάτι πρωτόγνωρο, οπότε οι γεωπόνοι της περιοχής δεν είχαν ακόμη την απαραίτητη τεχνογνωσία για να βοηθήσουν τα ακτινίδια μας να αναπτυχθούν. Οπότε αποφάσισα να πάρω την κατάσταση στα χέρια μου και να μάθω μέσα από το διάβασμα το ακτινίδιο, για να συνειδητοποιήσω τελικά πόσο περίπλοκο δέντρο είναι. Γι αυτό λοιπόν αποφάσισα να αναθέσω την παρακολούθηση των δέντρων μου σε μια εξειδικευμένη ομάδα για την καλλιέργεια αυτή από την Θεσσαλονίκη. 

Πλέον εφαρμόζω την ίδια τακτική και στις αροτραίες καλλιέργειες μας, καθώς συνειδητοποίησα ότι τα χωράφια αυτά καλλιεργούνται επί σειρά ετων από διάφορους ανθρώπους και είναι πολύ πιθανό να έχουν αλλάξει χαρακτηριστικά, σύσταση εδάφους κ.τ.λ. Οπότε συνεργάζομαι για τις εκτάσεις αυτές με ειδικούς του αντικειμένου, με τους οποίους πραγματοποιήσαμε τις απαραίτητες αναλύσεις και είδαμε πού υπάρχουν “παθήσεις” στις εκτάσεις μας, ώστε να τις αντιμετωπίσουμε, κάνοντας τα εδάφη μας πιο αποδοτικά.

Γενικά, επιλέγω να επενδύω όταν κάτι τέτοιο απαιτείται σε συνεργασίες με ειδικούς, τους οποίους επιλέγω πολύ προσεκτικά, για να εκπαιδεύομαι εγώ, αλλά να προοδεύει και να αναπτύσσεται ταυτόχρονα και η επιχείρηση μου. 

Πώς σκέφτηκες να λάβεις μέρος στα βραβεία “Αγρότης της Χρονιάς 2023”;

Καθώς έψαχνα στο διαδίκτυο, είδα τη σχετική ανακοίνωση και τις προϋποθέσεις για συμμετοχή. Η αλήθεια είναι ότι η δήλωση έγινε αρκετά επιπόλαια και μετά από παρότρυνση των δικών μου ανθρώπων. Ήξερα ότι είχα αυτά που απαιτούνταν για να λάβω μέρος, αλλά γνώριζα επίσης ότι ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος. Τελικά όμως, μετά από περίπου ενάμιση μήνα με ενημέρωσαν ότι βρίσκομαι στην τελική τριάδα για το βραβείο του “Αγρότη της Χρονιάς”. Δεν κατάφερα να αποσπάσω το συγκεκριμένο βραβείο, ωστόσο μου απονεμήθηκε ένα νέο βραβείο, αυτό της γυναικείας επιχειρηματικότητας στην αγροτική παραγωγή, κάτι που με τιμά ιδιαίτερα.

Τι σημασία είχε για σένα η βράβευση αυτή και πώς αισθάνθηκες;

Η βράβευση είχε πολύ μεγάλο αντίκτυπο τόσο στην καθημερινότητα μου αμέσως μετά το γεγονός, όσο και στην ψυχολογία μου. Είχα την ευκαιρία να μιλήσω για την ιστορία μου πανελλαδικά, δίνοντας συνεντεύξεις σε πολλά μεγάλα και μικρότερα κανάλια και γενικά το χάρηκα πολύ. Ένιωσα πως επιβραβεύτηκε όλος ο κόπος που έχω κάνει έως σήμερα και πως απέδειξα σε κάποιους που με αμφισβητούσαν και δεν πίστευαν στις δυνατότητες μου ότι έκαναν λάθος.

Τι συμβουλή θα δίνατε σε κάποιον νέο που ξεκινάει τώρα;

Γενικά είναι δύσκολο, ακόμη και σήμερα, να ξεκινήσεις από το μηδέν και να επιβιώσεις ως αγρότης με πολύ μικρή έκταση. Θα συμβούλευα τα νέα παιδιά που θέλουν να ασχοληθούν με τον αγροτικό τομέα, να σπουδάσουν παράλληλα κάτι που θα μπορεί να τους προσφέρει επιπλέον γνώσεις και εξειδίκευση πάνω στο αντικείμενο. Επιπλέον, να αξιοποιήσουν σε περίπτωση που υπάρχει τέτοια δυνατότητα, οποιασδήποτε εκτάσεις ή οποιαδήποτε μηχανήματα υπάρχουν στην οικογένεια, ώστε να έχουν στο ξεκίνημα τους μια στοιχειώδη υποδομή. 

Θεωρώ πως στην αρχή ίσως χρειαστεί να έχει κάποιος μια παράλληλη με τη γεωργία ενασχόληση ή να δοκιμάσει εναλλακτικές καλλιέργειες και όχι τις τυπικές. Πιθανότατα σε αυτή την περίπτωση να μπορέσει να εξελιχθεί κάποιος νέος ως αγρότης, επανεπενδύοντας στην αγροτική του δραστηριότητα τα κέρδη από τις εκμεταλλεύσεις του. 

Πόσο σημαντική είναι για μια επιχείρηση σαν τη δική σου, η χρηματοδότηση από αγροτικά προγράμματα;

Η χρηματοδότηση, παρά τα δύσκολα κριτήρια και τις προϋποθέσεις είναι σημαντική, αν καταφέρεις να την λάβεις. Πιστεύω πως κι εγώ αν είχα αξιοποιήσει το πρόγραμμα των νέων γεωργών, θα είχα εξελίξει την επιχείρηση μου με λιγότερο κόπο.

Παρόλα αυτά, θεωρώ πως πάλι κατάφερα να κάνω πολλά πράγματα, λόγω της αγροτικής δραστηριότητας της οικογένειας και του συζύγου μου, αλλά και με την ένταξη της εκμετάλλευσης μου στο πρόγραμμα σχέδια βελτίωσης για την απόκτηση απαραίτητου εξοπλισμού και στην απονιτροποίηση που σίγουρα βελτίωσε τη ρευστότητα στην επιχείρηση μου.  

Πώς είναι η συνεργασία σας με την ena Σύμβουλοι Ανάπτυξης;

Με την εταιρεία έχουμε μακροχρόνια ικαονοποιητική συνεργασία. 

Η Αγγελική Γανίδου έχει σταθερή συνεργασία από το 2014 με το Τμήμα ΟΣΔΕ της εταιρείας μας, με επικεφαλής τη Μαρία Καρατζόγλου, για την εξυπηρέτηση της ετήσιας δήλωσης καλλιέργειας της. Επίσης, έχει υλοποιήσει σε συνεργασία με το ίδιο Τμήμα το πρόγραμμα της Απονιτροποίησης. Τέλος, έχει ενταχθεί και έχει υλοποιήσει επενδυτικό σχέδιο στα πλαίσια της δράσης Σχέδια Βελτίωσης, του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020, με την υποστήριξη του Τμήματος Πρωτογενή Τομέα της ena Σύμβουλοι Ανάπτυξης, με επικεφαλής το Λάμπρο Εξίογλου. Μέσω του σχεδίου βελτίωσης, η αγροτική επιχείρηση της Αγγελικής, επιδοτήθηκε για την απόκτηση γεωργικού ελκυστήρα (τρακτέρ), GPS, καταστροφέα, δισκοσβάρνας, σκαλιστηριού, συρόμενης τουρμπίνας και αναρτώμενου ψεκαστικού, καθώς επίσης και για την εγκατάσταση ακτινιδεώνα 17 στρεμμάτων.

Στη δημιουργία του 26ου Business Story συμμετείχαν από την ομάδα Marketing της ena Σύμβουλοι Ανάπτυξης οι Μαρία Καρυοφυλάκη, Χρήστος Πιτιακούδης και Σοφία Αργυριάδου.

Ευχαριστούμε πολύ την Αγγελική για τη φιλοξενία και την όμορφη συζήτηση που κάναμε. Αποτελεί πάντοτε μεγάλη χαρά και πηγή έμπνευσης να συναντάμε από κοντά ανθρώπους που βάζοντας όλη την ενέργεια τους σε αυτό που αγαπούν να κάνουν, επιτυγχάνουν καθημερινά μικρά “θαύματα”.